16 Şubat 2011 Çarşamba

1966'da Türkiye Ligi

Eric Cantona'nın doğduğu yıl olan 1966'ya bakmaya, Matthew Simmons röportajının ardından devam ediyoruz. Bu kez konumuz Türkiye Ligi. Anadolu kulüplerinin kurulmasıyla Türk futbolunda daha da özel bir yere sahip olan 1966'yı, Cüneyt Kurt yazdı. Keyifli okumalar....



Cantona'nın doğduğu 1966 yılında Cantona'yı büyük adam yapan oyun, Türkiye denilen bir ülkede çocukluk çağını yaşıyordu. O yıl 'Türk futbolu' deyimi; toprak zeminden çim zemine geçmenin heyecanını, sahada yabancı hakemler görmenin şaşkınlığını, ligin sadece 3 şehrin takımlarından oluşmasının sığlığını ama herşeye rağmen futbola karşı duyulan aşkı anlatıyordu.

Ali Sami Yen stadında ilk lig maçları

1966 yılının ilk günlerinde Türk futbol dünyası o zamana kadar pek benzeri görülmemiş bir heyecan içindeydi. Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü ile İstanbul Belediyesi'nin vardığı mütabakat sonucu Türkiye Ligi maçlarının bir süre 1964'de yapılan Ali Sami Yen stadında  oynanmasına karar verilmişti.Yapılan anlaşmaya göre stada 24 bini biletli olmak üzere 28 bin seyirci alınmasına izin verilecekti.



Ali Sami Yen stadının önemi ise zemininden kaynaklanıyordu.Çünkü stad o güne kadar çoğu Türk futbolcusunun ancak yaptığı Avrupa seyahatlerinde gördüğü çim zeminle kaplıydı.
Bu gelişme basının büyük kesimi ve otoriteler tarafından Avrupa ile eşit şartlar altında oynamak manasına geldiği için coşku muazzamdı.Maçdan sonra gazetelerde ise "Türk futbolunda reform" şeklinde başlıklar atılacaktı.

Staddaki ilk maç 1 Ocak 1966 günü saat 12:15'te Beykoz ile Ankaragücü arasında oynanacaktı.İlk kez çim zeminde bir maç oynanacak olunması Mithatpaşa stadının çamurlu sahasına alışkın taraftarları heyecanlandırmış ve stadyum önünde uzun kuyruklar oluşmasına neden olmuştu. Herkes çimi gördüğü için sevinçli ama bir o kadar şaşkındı.Futbolcular bile sık sık eğilip gazetelerin tabirine göre 'halı'gibi yumuşak' çimi okşamadan duramıyorlardı.

Stadın sahibi Galatasaray olsa da,İstanbul takımı olduğu için ev sahibi sayılan Beykoz takımında durum hiç de iyi değildi. Takımın aldığı peş peşe kötü sonuçlardan sonra kimse kulübe sahip çıkmadığı için tüm sorumluluğu takım kaptanı Şirzat almış ve maddi imkansızlıklar sonucu takım maçta giyecek forma bulamamış,sahaya Galatasaray takımdan aldıkları emanet formalarla çıkmıştı.

Ankaragücü ise Beykoz'a nispeten daha iyi durumdaydı.En azından külüplerinde bir başkanları,üstlerinde kendi formaları, ayrıca sezon ve sonraki sezon gol kralı olacak Ertan Adatepe gibi bir futbolcuları vardı.İki takımda olarak son derece hırslı oynuyor,çim zeminde oynanan ilk maçı kazanıp tarihe geçmek istediklerini belli ediyorlardı.Futbolcular zemine alışık olmadığı görülüyor,ayağı kayıp düşen futbolcular sahaya sık sık sağlık görevlilerinin girmesine neden oluyordu.

Maç bu şekilde devam ederken maçın 20.dakikasında Beykozlu Garbis'in ortasını Ankaragücü kalecisi Yunus elinden kaçırınca,gelen topa muhteşem bir vole vuran Niyazi hem Ali Sami Yen stadının,hem de Türkiye Liglerinde çim sahada oynanan ilk maçın ilk ve tek golünü atmış oluyordu.

İki takımında bu dakikadan sonraki gol denemeleri başarılı olmayınca maç 1-0 Beykoz'un üstünlüğü ile tamamlandı.Günün Ali Sami Yen'de oynanan diğer maçında ise Beşiktaş Hacettepe'yi 1-0 yenmişti.



Stad yetersizliği ve o günlerin Türkiye Ligi


Ali Sami Yen stadının açılmasını bu kadar önemli yapan ,o günlerdeki stad yetersizliğiydi.O günlerin Türkiye Ligi'nde sadece 3 büyük şehir; İstanbul,Ankara ve İzmir'den gelen takımlardan oluşması ise bu yetersizliği daha da açık bir şekilde göz önüne vuruyordu.İstanbul takımları (Beşiktaş,Fenerbahçe,Galatasaray,İstanbulspor,Beykoz,Feriköy,Vefa,) Mithatpaşa ve Ali Sami Yen stadında,Ankara takımları (Ankaragücü,Gençlerbirliği,Ptt,Hacettepe,Ankara Demirspor,Şekerspor) Ankara 19 Mayıs Stadı'nda,İzmir takımları (Altay,Göztepe,İzmirspor) ise İzmir Alsancak Stadı'nda dönüşümlü olarak oynuyorlardı.Bu da doğal olarak zeminin bozulmasına sebep oluyordu.

Anadolu devriminin asıl sebebi

Bursaspor'un şampiyon olmasından sonra popüler olan Anadolu devriminin başlangıcını 1966 ve 1967 yıllarına dayandırmak yanlış olmaz.Günümüzde büyük Anadolu takımları olarak tanımladığımız Trabzonspor,Bursaspor,Gaziantepspor,Diyarbakırspor,Kayserispor gibi takımların büyük bir bölümü 1966 yılında daha kurulmamıştı.Türkiye 'de Birinci ve İkinci Liglerindeki takımların büyük kısmının 3 büyük şehir takımlarından oluştuğu o günlerde Anadolu futbolu ancak amatör küme seviyesindeydi.

Türkiye profesyonel liglerindeyse takımların metropollere yayılmış olması,stadlarda büyük bir zemin problemi oluşturuyor ve bu yüzden Türkiye 1.Ligi'nin 16 takımdan 14 takıma düşürülmesi bile tartışılıyordu.Federasyon başkanı Orhan Şeref Apak ise bir yandan ligdeki takım sayısının azaltılmasını dile getirirken,diğer yandan oluşan sorunun futbolun Anadolu'ya yayılmasıyla çözülebileceğini düşünüyordu.

Bu kapsamda amatör seviyedeki Anadolu takımlarının birleştirilerek daha güçlü hale getirilmesini sağlayan Orhan Şeref Apak'ı Anadolu devriminin babası olarak saymak yanlış olmaz.  

1966'da kurulan Anadolu kulüpleri

-Trabzonspor
-Denizlispor
-Elazığspor
-Malatyaspor
-Antalyaspor
-Aydınspor
-Edirnespor
-Karamanspor
-Kastamonuspor
-Kayseri Erciyesspor
-Zonguldakspor
-Kocaelispor



1965-1966 ve1966-1967 şampiyonu Beşiktaş

1966 yılının en iyi takımı süphesiz Beşiktaş'tı.1965-66 sezonunda 48 puan ve 1966-67 sezonunda 45 puan toplayan Beşiktaş iki sezonda da şampiyon olmuştu.O dönem külüp başkanı 'Baba Hakkı' yani  Hakkı Yeten,teknik direktör ise Yugoslav (o zamanlar öyle denirdi şimdi ya Sırp,ya Hırvat veyahut Boşnak deniyor!) Ljubisa Spajic'ti.

1965-66 Beşiktaş Kadrosu:
Kaleciler: Necmi Mutlu, Sabri Dino
Savunma: Yavuz Çoker, Fehmi Sağınoğlu
Orta Saha: Kaya Köstepen, Suat Mamat, Süreyya Özkefe, Yusuf Katırcıoğlu, Coşkun Ehlidil, Cevdet Çetinkaya, Sami Şenol
Forvet: Ahmet Şahin, Yusuf Tunaoğlu, Sanlı Sarıalioğlu , Ahmet Özacar, Fethi Türkeş, Faruk Karadoğan , Güven Önüt

Takımın gol yükünü Ahmet Şahin 14 golle ve Ahmet Özacar 11 golle taşıyordu.Bu iki oyuncu takımın o sezon attığı 52 golün 25'ine imza atmışlardı.O sezon Beşiktaş takımı Türkiye Kupası'nda tarihinde ilk kez finale çıkmış ama Galatasaray karşısında maçı Turan Doğangün'ün 88.inci dakikada attığı golle 1-0 kaybetmişti.

Beşiktaş takımı Avrupa'da ise 1964-65 sezonunda lig ikincisi olduğu için Balkan Kupası'na katılmıştı.Balkan Kupası maçları 1964-65 sezonu daha bitmeden oynanmaya başlandı. Beşiktaş ilk maçını Bulgar ekibi PFC Cherno More Varna ile oynadı ve İstanbul'da 1-1 berabere kaldılar. İkinci maçta ise rakibi Arnavutluk takımı 17 Nentori Tiran'dı. İstanbul'da oynanan maç 1-1 bitti. 3. maçta rakip Rapid Bükreş'ti ancak Beşiktaş, aynı gün Lazio ile Şükrü Gülesin'in jübile maçı olması nedeniyle maça katılmadı ve iki maç için de hükmen yenik sayıldı.İkinci tur maçlarında ise Beşiktaş, iki rakibine de 2-0'lık skorlarla yenildi.

Beşiktaş'ın bir diğer final maçı ise o sezon ilk kez oynanan Cumhurbaşkanlığı kupasıydı.Bugünkü Süper Kupa'ya eşdeğer görebileceğimiz kupa maçında Galatasaray'la karşılaşan Beşiktaş bu kez 2-0'lık skor ile rakibine yine finalde kaybetti.

1966-67 sezonuna teknik direktör Ljubisa Spajic'le devam kararı alan Beşiktaş takımı,tarihindeki ilk yabancı oyuncuları bu sezon kadrosuna katmıştı.Daha önce Barcelona ve Sevilla'da oynamış Tibor Szalay ve Real Betis ve Espanyol formalarını giymiş Joe Erwin Kuzman isimli iki Macar futbolcuyu transfer eden Beşiktaş,yerli oyuncularda ise kadrosunu büyük ölçüde korumuştu.


1966-67 Beşiktaş Kadrosu:

Kaleciler: Necmi Mutlu, Sabri Dino
Savunma: Fehmi Sağınoğlu, Erkan Yanardağ, Yavuz Çoker, İhsan Büyükbuğdaypınar
Orta Saha: Kaya Köstepen, Süreyya Özkefe, Yusuf Tunaoğlu , Cevdet Çetinkaya (14), Sami Şenol, Suat Mamat
Forvet: Sanlı Sarıalioğlu , Faruk Karadoğan , Ahmet Özacar,Joe Erwin Kuzman, Fethi Türkeş,Güven Önüt,Ahmet Şahin, Coşkun Ehlidil ,Tibor Szalay


Kral'ın halefi Ertan Adatepe
   

1966 yılının en iyi futbolcusunu seçecek olsak bu isim şüphesiz Ertan Adatepe olurdu.1965-1966 sezonunda 26 maçta 20 golle ve 1966 - 1967'de de 28 maçta attığı 18 golle iki sezon üst üste gol kralı olan Ertan Adatepe,1 Ocak 1938'de Ankara'da doğdu.Profesyonel futbol kariyerine 1956 yılında Ankaragücü kulübünde başladı.İstanbul'da Galatasaray'la oynadıkları özel maçta beğenilen Ertan,o sezon Galatasaray'a transfer oldu,fakat Metin Oktay'la aynı tarzda oynadığı için fazla forma şansı bulamadığı Galatasaray'dan 1960'da ayrıldı.1965-66 ve1966-67 sezonunda Metin Oktay'ı geçerek gol kralı olduğunda Metin Oktay'dan sonra Türkiye Birinci Futbol Ligi'nde birden fazla kez gol kralı olan ilk futbolcu olmuştu.Bir sonraki sene 60 bin lira gibi o döneme göre iyi bir paraya PTT'ye transfer oldu.Sonraki dönemlerde Göztepe formasıyla Avrupa kupalarında da oynayan Ertan Adatepe 1970 yılında futbolu bıraktı.Ertan Adatepe 1 kez A milli formayı giymiştir.

Hakemlere şiddet ve yabancı hakemler

1966 senesinde hakemler şiddet her zamankinden daha fazlaydı.Neredeyse her hafta bir hakem dövülüyordu.Mesela 14 Şubat 1966 günü Güneşspor-Samsunspor takımları arasında oynanan ikinci lig maçında hakem Fehmi Pazarcı odunlar ile dövülmüştü.Bu olayların sonunda hakemler bazı takımları boykot ediyor veya lig maçlarına geniş güvenlik önlemleriyle çıkılıyordu.Bu durum karşısında sabrı taşan federasyon ise biraz kızgınlıktan,biraz da mecburiyetten maçlarda yabancı hakemlerin düdük çalmasına karar verdi ve o sezon ligde birçok maç yabancı hakem yönetiminde oynandı. 

Bir acayip yükselme:Karşıyaka

1963-64 yılında oynadığı Karşıyaka-Kasımpaşa maçında (maç 4-0 bitmişti) şike yaptığı gerekçesiyle 19 Ağustos 1964'te ligden düşürülen Karşıyaka takımı, Danıştay'a temyiz davası açmıştı. Duruşmadan bir kaç gün önce ise gazeteler,Karşıyaka-Kasımpaşa maçında şike yapıldığına dair delillerin çalındığına dair haberler yazıyordu.Takvimler 30 Mart 1966'yı gösterdiğinde ise mahkeme delil yetersizliği nedeniyle Karşıyaka'nın Birinci Lig'e iadesine karar verdi.Bu acayip olaylar dizisinin sayesinde 1966-67 sezonunda Türkiye Birinci Ligi 17 takımla oynanmıştır.

1965-66 Sezonu Puan Durumu
Takımlar            O           G            B            M           A            Y            P
Beşiktaş            30           20           8            2            52            16           48
Galatasaray       30           17           8            5            53            20           42
Gençlerbirliği    30           15           8            7            32            24           38
Fenerbahçe        30           10           12          8            32            25           32
Göztepespor       30           12           8           10           33            27           32
Altay                   30           10           8           12           26            28           28
Ankaragücü         30           10           7           13           52            52           27
Feriköy                30            7            13          10           28            32           27
Vefa                      30            9            9            12           30            39            27
Ankara D.spor      30            9            9            12            26            36           27
İzmirspor              30            8            11           11            32            43           27
Hacettepe              30            11           5           14            33             46           27
İstanbulspor          30            8            9            13            26            35            25
Ptt                        30            10            5            15            28            45            25
Şekerspor            30            7            10            13            40            45            24
Beykoz               30            6            12            12            22            32            24

1966-1967 Sezonu Puan Durumu
Takımlar            O            G            B            M            A            Y            P
Beşiktaş            32            16           13           3            44            15            45
Fenerbahçe        32           17            9            6            37            20            43
Galatasaray        32           12           17           3            53            33            41
Göztepespor       32           14           10           8            47            31           38
Altay                   32           11           10          11           27            27           32
Gençlerbirliği      32            8            15          9            35            28            31
Ptt                        32            9            13          10          34            30            31
Eskişehirspor       32            10          11          11          29            44            31
Ankaragücü         32            8            14          10          29            36            30
Ankara D.spor     32            8            14          10          27            35            30
Feriköy                32            10          10          12          29            39            30
Altınordu            32            10            9            13         39            42            29
Vefa                     32            9            11            12        31            35            29
Hacettepe            32            8            13            11         24            33           29
İstanbulspor        32            10            8            14         25            28            28
İzmirspor            32            6            13            13          21            37            25
Karşıyaka            32            6            10           16          18            36            22

4 yorum:

  1. çok kapsamlı bir çalışma,kaleminize beyninize sağlık.sağolun...ben 1966da 8 yaşındaydım ve ne yazıkki pek sporla ilgili değildim.zaten 2 yıl sonra amerikaya gittim babamın görevi nedeniyle ve uzak kaldım 5 yıl kadar.o dönemi bana tanıttığınız için sağolun...

    YanıtlaSil
  2. aslında çok daha detaylı bir yazı yazabilirdim fakat yazıyı yazdığım dönem sınav dönemim olduğu için fazla detaya giremedim.1966 yılı aynı zamanda babamın doğum yılı...yorumunuz için teşekkürler.

    YanıtlaSil
  3. ellerine sağlık kısmen uzun bir çalışma olmasına rağmen okurken sıkmayan çok güzel bir yazı olmuş

    YanıtlaSil
  4. Anadolu dan bahsederken 1965 yılında kurulmuş ve o sene şampiyon olmuş Eskişehirsporumuz un adını, tarihini ve Istanbul'a başkaldırışını yazınızda bahsetmemeniz Eskişehirspor'umuza karşı art niyetli olduğunuzu göstermektedir. Türkiye Futboluna adını altın harflerle kazımış Eskişehirspor umuz Anadolu devriminin ta kendisidir, sadece başarıları ile değil tribün kültürü ve deplasman kültürünü başlatmasıyla da ayrı bir yeri vardır. Blogger olarak amacınız tarafsız ve bilgilendirme amaclı yazmak olmalıdır.

    YanıtlaSil